Τα πανηγύρια στη Σίφνο

Οι πανηγυράδες

Τα πανηγύρια στη Σίφνο είναι πλούσια με πολύ φαγητό και κρασί, για το οποίο φροντίζουν οι λεγόμενοι "πανηγυράδες", οι υπεύθυνοι δηλαδή για τη διοργάνωση του πανηγυριού.

Ο πανηγυράς (σε κάποια πανηγύρια μπορεί να είναι και περισσότεροι από ένας), εκτός από τη φροντίδα της οργάνωσης του πανηγυριού έχει και άλλες υποχρεώσεις. Αρχικά παίρνει την εικόνα του Αγίου στο σπίτι του και την κρατά για ένα χρόνο - από τη μέρα της γιορτής τη μία χρονιά μέχρι το πανηγύρι της επόμενης - φροντίζοντας για τη σωστή συντήρησή της.

H εικόνα μπαίνει πάνω σε κεντητό μαξιλάρι στο καλύτερο δωμάτιο του σπιτιού. Μπροστά της τοποθετούνται δύο κηροπήγια, ένα δεξιά και ένα αριστερά της με κεριά τα οποία ανάβουν κατά την ώρα των παρακλήσεων. Επίσης η εικόνα θυμιατίζεται πρωί και βράδυ ενώ ένα καντηλάκι μπροστά της μένει διαρκώς αναμμένο. Εδώ, στο σπίτι του πανηγυρά δηλαδή μπορεί όποιος πιστός θέλει να περάσει και να προσκυνήσει τον Άγιο.

Μία άλλη σημαντική αρμοδιότητα του πανηγυρά είναι η συντήρηση της εκκλησίας και των χώρων της. Φροντίζει για το άσπρισμα, τον καθαρισμό και το σημαιοστολισμό της εκκλησίας. Επίσης αν η πρόσβαση στην εκκλησία γίνεται από κάποιο μονοπάτι, όπως συμβαίνει σε πάρα πολλές περιπτώσεις θα πρέπει να φροντίσει και για τον καθαρισμό του μονοπατιού, ώστε να μπορέσουν οι πιστοί να πάνε στο πανηγύρι.

Η μέρα του πανηγυριού

Για την ημέρα του πανηγυριού θα φροντίσει για την ύπαρξη άρτων που θα μοιραστούν ως αντίδωρα στους πιστούς και πρόσφορου, για την ύπαρξη επαρκών ποσοτήτων φαγητών για τους πιστούς καθώς και για τον μάγειρα που θα μαγειρέψει. Θα πρέπει επίσης να καλέσει στο πανηγύρι όσους δεν το θυμούνται και να φροντίσει για τους ιερείς και τους ψάλτες.

Τη μέρα του πανηγυριού η εικόνα επιστρέφει στο ναό της. Εδώ, στο σπίτι του πανηγυρά δηλαδή γίνεται κάποιο είδος δέησης της εικόνας και στη συνέχεια ξεκινάνε με τα πόδια για να πάνε στην εκκλησία, εφόσον είναι κοντά και το επιτρέπει η απόσταση. Όταν φθάσουν στην εκκλησία γίνεται ο εσπερινός.

Μετά τον εσπερινό προσφέρεται φαγητό στις ειδικές "τράπεζες της αγάπης". Συνήθως είναι δωμάτια με μεγάλα τραπέζια και πάγκους στις δύο πλευρές. Σε μία άκρη κάθονται τα όργανα (βιολί & λαούτο) αν υπάρχουν, που θα φροντίσουν για τη διατήρηση του γλεντιού μέχρι το πρωί.

Στα περισσότερα πανηγύρια σερβίρεται παραδοσιακή ρεβυθάδα και μακαρόνια με κρέας κοκκινιστό ή κυμά, ψωμί, ελιές και άφθονο κρασί. Το σερβίρισμα αναλαμβάνουν "εθελοντές" φίλοι του πανηγυρά ή συμπανηγυράδες. Το κρασί φυσικά ρέει άφθονο. Κάθε τράπεζα που τελειώνει, αδειάζει, καθαρίζεται και μπαίνουν οι επόμενοι κ.ο.κ. μέχρι να περάσουν και να φάνε όλοι. Κατά τη διάρκεια του φαγητού είναι απαραίτητα και τα "κουταλοκτυπήματα" απ'όλους τους όσους βρίσκονται στην τράπεζα με τη συνοδεία της ευχής: "εβίβα του πανηγυρά" ή "εβίβα του μαγείρου" κτλ!

Το γλέντι κρατάει μέχρι το πρωί με χορούς, τραγούδια και ποιητικά για τον πανηγυρά, που συνήθως δημιουργούνται εκείνη τη στιγμή. Το πρωί γίνεται λειτουργία στην εκκλησία και ο πανηγυράς που θα αναλάβει το επόμενο πανηγύρι θα πάρει την εικόνα σπίτι του ως την επόμενη χρονιά.

Η μοναδική εικόνα που δεν φεύγει ποτέ από τη Σίφνο και δεν φιλοξενείται σε κάποιο σπίτι είναι η εικόνα της Παναγίας της Χρυσοπηγής. Η συγκερκιμένη εικόνα φιλοξενείται στη μητρόπολη του χωριού του πανηγυρά όλο το χρόνο. Το πανηγύρι της Χρυσοπηγής γίνεται της Αναλήψεως και είναι το μεγαλύτερο πανηγύρι στη Σίφνου.

Πανηγύρια τουριστικής περιόδου

Μερικά από τα πανηγύρια που πέφτουν στην τουριστική περίοδο είναι:

• Μάιο ή Ιούνιο (κινητή Εορτή): Της Αναλήψεως που γιορτάζει η πολιούχος της Σίφνου. Η Χρυσοπηγή
• 19 Ιουλίου: Του Προφήτη Ηλία (γιορτάζουν πολλά συνώνυμα μοναστήρια στη Σίφνο). Αξίζει να πάτε στο πανηγύρι του Προφήτη Ηλία του Αψηλού
• 26 Ιουλίου: Του Αγίου Παντελεήμονα στη Χερρόνησο
• 14 Αυγούστου: Της Παναγίας (γιορτάζουν πολλά συνώνυμα μοναστήρια στη Σίφνο). Αξίζει να πάτε στο πανηγύρι της Παναγίας "το Τόσο Νερό"
• 28 Αυγούστου: Του Αγίου Ιωάννη του Νηστευτή στο Φάρο
• 31 Αυγούστου: Του Αγίου Συμεών στις Καμάρες
• 5 Σεπτεμβρίου: Του Ταξιάρχη στο Βαθύ
• 6 Σεπτεμβρίου: Του Αγίου Σώζοντος (Άι Σώστης)
• 8 Σεπτεμβρίου: Τα γενέθλια της Θεοτόκου στην Ιερά Μονή της Βρύσης στα Εξάμπελα
• 13 Σεπτεμβρίου: Του Σταυρού στο Φάρο και στη Χώνη
• 14 Σεπτεμβρίου: Του Αγίου Νικήτα στο Σελάδι